AMSTERDAM - Deze zomer staan Sidney Poitier en Denzel Washington samen in de spotlights in Eye Filmmuseum. Sidney Poitier maakte als pionier de weg vrij voor een generatie zwarte acteurs, met Denzel Washington als een van de bekendste. Hoewel Washington en Poitier jarenlang vrienden bleven, verschenen ze nooit samen in een film. In dit zomerprogramma brengt Eye ze voor het eerst bij elkaar door hun beste films op het grote doek te laten zien. Sidney Poitier & Denzel Washington, van 8 juli t/m 31 augustus in Eye Filmmuseum, IJpromenade 1, Amsterdam, eyefilm.nl/sidneydenzel

Sidney Poitier

Sidney Poitier won in 1963 als eerste zwarte acteur een Oscar voor Beste Acteur, voor zijn rol in Lilies of the Field. Poitier werd bewonderd om zijn stijl, intelligentie en klassieke techniek. Hij was gracieus en zelfbewust, met een geweldige aanwezigheid op het doek. Poitier plaveide zo het pad voor een generatie zwarte acteurs in Hollywood.

Poitier was ook de man van “de klap die over de hele wereld werd gehoord”, in de tijd van de burgerrechtenbeweging. In In the Heat of the Night geeft hij als Mr. Tibbs de plantage-eigenaar Endicott een klap, wat een belangrijk moment in de zwarte cinema markeerde.

Poitier overleed op 6 januari 2022 op 94-jarige leeftijd. Zijn carrière was van grote invloed op de moderne filmgeschiedenis en de rol die zwarte acteurs daarin spelen. Zijn vertolking van trotse en krachtige personages was en blijft revolutionair.

Denzel Washington

38 jaar nadat Poitier een Oscar won, werd Denzel Washington de tweede zwarte man die de prijs won voor Beste Acteur, voor zijn rol in Training Day. Washington is veelgeprezen om zijn vertolking van historische figuren. Hij kreeg zijn eerste Oscarnominatie voor Cry Freedom, als de Zuid-Afrikaanse anti-apartheidsactivist Steve Biko. Later speelde hij activist Malcolm X in Malcolm X en bokser Rubin ‘Hurricane’ Carter in The Hurricane.

Washington laat zien dat rollen niet speciaal voor de zwarte acteur geschreven hoeven worden. Hij speelt rollen waarin huidskleur niet uitmaakt. Dit was ook wat Poitier wilde: als acteur gezien worden en niet specifiek als zwarte acteur. Hij was meer dan zijn huidskleur.

Met twee Oscars en tien nominaties, meest recent voor The Tragedy of Macbeth, is Washington is al geruime tijd de meest Oscargenomineerde zwarte acteur in de geschiedenis. De Amerikaanse filmhistoricus Donald Bogle beschrijft Washington als iemand die ‘het klassieke filmsterrendom' opnieuw heeft uitgevonden, niet met klatergoud maar door zijn puurheid, vakmanschap en ontzagwekkende veelzijdigheid.

Samen op het grote doek

Poitier en Washington waren niet alleen goede vrienden, Washington zag Poitier ook als zijn rolmodel en mentor. Ze speelden in vele biopics en kozen vaak films met dezelfde thema’s, zoals apartheid, film noir, Koude Oorlog en de Amerikaanse Burgeroorlog. Beiden werden later ook filmregisseur. Poitier speelde zowel in het toneelstuk A Raisin in the Sun als in de film uit 1961. Washington speelde in 2014 ook in dit stuk, het eerste Broadway-toneelstuk geschreven door een zwarte vrouw, met een voornamelijk zwarte cast.

In 2000 ging USA Today-verslaggever Claudia Puig met Sidney Poitier en Denzel Washington zitten voor een zeldzaam gezamenlijk interview. Washington vraagt aan ​​Poitier of hij ooit nog zal regisseren. Hij geeft direct antwoord: “Alleen als ik jou als acteur heb.” Toch verschenen ze nooit samen in een film. Het zomerprogramma in Eye brengt ze eindelijk samen op het grote doek.