AMSTERDAM - Hartje Amsterdam, aan de Nieuwezijds Voorburgwal 282 en 282a, bevindt zich een monumentaal dubbelpand. Sinds 1989 vormt het de thuisbasis van het Betty Asfalt Complex van theatermaker Paul Haenen. Na een geschiedenis van bijna 700 jaar stoomt eigenaar Stadsherstel dit monument nu klaar voor de toekomst, mede dankzij een provinciale subsidie.


Stadsherstel Amsterdam redt monumenten door ze te kopen en te restaureren, in de stad zelf en in een straal van 45 kilometer eromheen. Tijdens de financiële crisis van het vorige decennium werd het Betty Asfalt Complex uit de handen van de commerciële vastgoedhandel gered. De gemeente wilde het op de vrije markt aanbieden, maar na overleg met huurder en theatermaker Paul Haenen en het Bureau Monumenten & Archeologie, werd het verkocht aan Stadsherstel. “Daar waren wij blij mee”, vertelt hoofd Communicatie Stella van Heezik. “Als pand waarin een theater en woningen gevestigd zijn, vinden wij dit een mooi project met een belangrijke functie.”

Extra zaal

Het monument deed ooit dienst als school en onderduikadres, en er woonden kooplieden en burgemeesters. Waardevolle details zoals stucwerk van de 18e-eeuwse beeldhouwer en architect Ignatius van Logteren zijn behouden gebleven. Maar het pand was op meerdere fronten toe aan vernieuwing. Niet alleen de fundering moest worden aangepakt, ook de exploitatie had een nieuwe stimulans nodig. Van Heezik: “Om in de toekomst rendabel te zijn, hebben we de mogelijkheden uitgebreid. Zo is er een extra zaal in de kelder gecreëerd. Dat biedt het Betty Asfalt Complex extra kansen om voldoende inkomsten te genereren. Er is nu ruimte voor meer voorstellingen, maar ook voor andere evenementen zoals een kleinschalig congres, presentaties en besloten feesten.”

4 x energiebesparing

Maar bij een commercieel levensvatbare exploitatie hoort ook een verduurzaamd pand, zeker sinds de enorme stijging van de energieprijzen. Daar viel in dit monument nog wel wat winst te behalen. Stadsherstel vroeg bij Provincie Noord-Holland een subsidie ‘Verduurzamen Culturele Instellingen’ aan voor een pakket van vier energiebesparende maatregelen: dakisolatie, achterzetramen (voorzetramen, maar dan aan de binnenkant), warmte-terugwininstallaties en zonnepanelen. “Onze aanvraag werd goedgekeurd en daarna zijn we snel aan de slag gegaan”, aldus Van Heezik. “Eind 2022, begin 2023 zijn vrijwel alle maatregelen geïnstalleerd en in bedrijf. Alleen de zonnepanelen laten op zich wachten. Die markt is zo overspannen, dat we op dit moment zelfs geen offerte kunnen krijgen.”

Dubbel duurzaam

Zo slaat Stadsherstel een dubbele duurzaamheidsslag in het Betty Asfalt Complex. De uitbreiding maakt extra inkomsten mogelijk en de energiebesparende maatregelen drukken de maandelijkse lasten. Beide aspecten vergroten de kans op het voortbestaan van dit culturele centrum. “Monumenten restaureren kunnen wij niet alleen”, vertelt Van Heezik. “Zeker niet als daar kostbare energiebesparende maatregelen bij komen kijken. Zonder de subsidie van de provincie hadden er misschien wel andere keuzes gemaakt moeten worden. Bijvoorbeeld het sluiten van het theater in de wintermaanden, vanwege de hoge energielasten. Maar dan verlies je omzet en zijn er geen activiteiten voor het publiek. En dat is nou net het leuke van het Betty Asfalt Complex. Iedereen kan een voorstelling bezoeken en het monument van binnen bekijken. Ik kan het van harte aanbevelen!”