AMSTERDAM - Geheel volgens planning is vanaf 2 juni de vernieuwde en verduurzaamde Klimatenkas van de Hortus Botanicus Amsterdam weer geopend voor het publiek. Kom langs en dompel jezelf onder in de verhalen van drie bijzondere klimaten – de woestijn, het regenwoud en het klimaat van de Zuid-Afrikaanse Kaap.

De verbouwing van de Klimatenkas begon in februari 2024. Nu, 15 maanden later, gaan de deuren open voor publiek. De verbouwing van de Klimatenkas ligt in het verlengde van de missie van de Hortus; om bezoekers het belang van biodiversiteit en de relatie met het klimaat te laten zien, voelen en ruiken. We hebben er samen met onze partners voor gezorgd dat de Klimatenkas een voorbeeld op het gebied van duurzaamheid is geworden.

Kaapse collectie

Vaste bezoekers van Hortus kunnen gerust zijn: in de nieuwe kas komt de tropische ruimte weer terug, nu nog groter, met een bovenloop en een zes meter hoge waterval. Ook de woestijn met de herkenbare rode wand is weer terug. Nieuw is de Kaapse kas, met de eerste en meest uitgebreide Zuid-Afrikaanse plantencollectie van Nederland. De planten vertellen het unieke verhaal van de Kaap, waar door een dynamisch klimaat van natte winters, droge zomers en natuurlijke branden een unieke, hoge biodiversiteit ontstaat. De levende collectie is op meerdere lagen te beleven en bestuderen, dankzij de vele wandelpaadjes door de kas.

Geschiedenis van een kas

Al meer dan dertig jaar is de kas dé blikvanger van de Hortus. Eind jaren tachtig werd de Hortus weer zelfstandig na een periode onderdeel van de UvA te zijn geweest, en dus afhankelijk van bezoekers en kaartverkoop. Er moest een publiekstrekker komen: dat werd de Drieklimatenkas, een plek waar bezoekers de woestijn, subtropen en het regenwoud konden ervaren met alle zintuigen. Toen het ontwerp - door Rein Jansma en Moshé Zwarts van ZJA - in 1990 werd gepresenteerd, was het behoorlijk futuristisch. Inmiddels is iedere Amsterdammer gewend aan de iconische kasvorm langs de Nieuwe Herengracht. Met de verduurzaming en verbouwing werd rekening gehouden met dat oorspronkelijke, en inmiddels vertrouwde, ontwerp en werd de kas vernieuwd tot de huidige Klimatenkas. 

Duurzaamheid en educatie 

Met het vernieuwen van de kas stonden duurzaamheid en educatie centraal. Dat begint al met de manier waarop de kas wordt verwarmd. In 2017 installeerde de Hortus in samenwerking met H'ART Museum (voorheen Hermitage Amsterdam) een unieke warmte koude-verbinding waarbij de overtollige warmte van H'ART de kassen van de Hortus verwarmt en de Hortus op haar beurt de koude terugstuurt om de kunstwerken van het museum te koelen. Daarmee werd al meer dan een miljoen m³ aan gas bespaard. Twee verschillende erfgoedinstellingen, twee verschillende verlangens - en toch samen kunnen werken. Met de vernieuwing wordt de Klimatenkas nu volledig gasloos verwarmd. 

Voor de vernieuwing van de Klimatenkas ziet de Hortus het als haar morele plicht om overal in het project duurzaamheid voorop te stellen - zowel in het materiaalgebruik als in de visie op langdurig en energiezuinig onderhoud. Zo heeft de kas innovatieve isolatie-oplossingen zoals gebruik van ETFE-kussens in het dak, vergaand isolerende glasgevels en energiezuinige (laagtemperatuur) klimaatsystemen. Ook is het oude staal behouden, is er een waterval gemaakt van Amsterdamse tuintegels en wordt er gewerkt met opvang en hergebruik van regenwater. Dit alles om het levende erfgoed in leven te houden, zonder daarbij de rest van de natuur te verstoren. Die boodschap strekt zich ook uit naar educatie. De vernieuwde kas wordt een unieke, avontuurlijke plek waar alle bezoekers op een zintuigelijke manier leren hoe belangrijk het klimaat is voor biodiversiteit op aarde.

Open voor Amsterdammers

De vernieuwde Klimatenkas van de Hortus wordt in september 2025 officieel geopend. Als voorproefje is de kas vanaf juni al te bezoeken, in het kader van de viering van 750 jaar Amsterdam. Speciaal voor deze gelegenheid organiseert de Hortus een uitgebreid openingsprogramma. Iedereen uit de stad is welkom. Onder het mom van 'drempels weghalen' biedt de Hortus een breed scala aan activiteiten. Zo zijn er rondleidingen in gebarentaal, geldt in juli de speciale maatjes-actie voor Stadspashouders, zijn er yoga-avonden, live muziek en is er een approute in de tien meest gesproken talen van Amsterdam. Zo kan iedere Amsterdammer op zijn eigen moment een bezoek brengen aan de nieuwe kas.