AMSTERDAM - In de eerste helft van 2023 zijn zoals verwacht minder woningen gebouwd dan waar het college van B en W op had gehoopt. In plaats van 7500 woningen blijft zoals het er nu uitziet de teller aan het einde van het jaar waarschijnlijk hangen rond de 4500 woningen. Het college treft daarom in aanvulling op de maatregelen uit het Woningbouwplan van januari extra crisismaatregelen. De gemeente wil in transformatieprojecten de eerder afgesproken grondprijzen in contracten opnieuw tegen het licht houden. Dit is gunstig voor de ontwikkelende partij, omdat dit kan leiden tot lagere grondprijzen. Ook worden andere maatregelen genomen die ontwikkelaars een zetje in de rug geven om door te blijven bouwen. Dit alles staat in het Doorbouwakkoord dat vandaag ondertekend wordt door de gemeente en koepelorganisaties. Daarnaast vraagt wethouder Reinier van Dantzig (Woningbouw en Stedelijke Ontwikkeling) bij het Rijk om een groter budget voor de Startbouwimpuls.

Wethouder Van Dantzig: “Het is nu echt heel lastig voor ontwikkelaars om projecten financieel rond te krijgen. Tegelijk is het tekort aan woningen één van de belangrijkste zorgen van Amsterdammers en een woning heel belangrijk voor hun bestaanszekerheid. We waarschuwen al een poosje, maar om het nu echt in cijfers te zien is absoluut niet fijn. Het leed van de woningzoekende lijkt soms abstract maar is heel concreet, vooral bij jonge mensen. Voor hen willen we doen wat we kunnen om, in goed overleg met corporaties en ontwikkelaars, het bouwen in deze moeilijke tijden extra stimuleren. Want elke woning is er één.”

Het eerste halfjaar van 2023 blijft ook Amsterdam, de grootste bouwstad van Nederland, met de bouw van 2.355 woningen flink achter bij de doelstellingen. Van de gebouwde woningen zijn 1.576 sociale huurwoningen en 211 middeldure huurwoningen. De verslechterende marktomstandigheden, waaronder stijgende bouwkosten, hoge rente en onzekerheid over huurregulatie op nationaal niveau, hebben bijgedragen aan de huidige situatie. Sinds augustus is er zelfs sprake van een milde recessie, wat de uitdagingen voor de woningbouwsector verder vergroot.

Er is ook onzekerheid over landelijk beleid rond middenhuur. Beleggers haken daardoor af, waardoor de bouw van middeldure huurwoningen sterk is terugvallen. Amsterdam vraagt om snelle duidelijkheid over nieuwe wetgeving.

De groeiende bevolking van Amsterdam, met ongeveer 10.000 nieuwe inwoners per jaar, onderstreept het belang om het bouwen van woningen te stimuleren. Volgend jaar valt het aantal woningen naar verwachting opnieuw tegen, maar op termijn verwacht de gemeente dat de cijfers zullen verbeteren. Positief is dat de Amsterdamse voorraad woningbouwplannen op orde is; de belangstelling voor bouwen in Amsterdam is onverminderd groot. Zodra omstandigheden verbeteren, staat de gemeente klaar voor de bouw van zoveel mogelijk woningen.

Bestaande maatregelen: het Woningbouwplan uit mei

Het college zag in 2022 al de noodzaak om de terugval in woningbouwproductie te beperken, na jaren van intensief bouwen. Daarom zijn de afgelopen maanden, in samenspraak met corporaties en ontwikkelaars, verschillende maatregelen genomen om zo veel mogelijk door te bouwen. Bijvoorbeeld door het dempen van de grondprijsindexering tot 5 procent per jaar, het verlenen van uitstel van bestaande bouwafspraken en het verlengen van de tijdelijke financiële regeling de transformatie-impuls. Ook is er opnieuw scherp gekeken naar plannen, bijvoorbeeld door een andere verdeling van type woningen.

De gemeente blijft vasthouden aan het uitgangspunt 40-40-20 (40 % sociale woningbouw, 40 % middeldure woningen en 20% vrije sector) zodat Amsterdam betaalbaar blijft voor mensen met een kleine beurs. Toch is er maatwerk nodig om projecten financieel haalbaar te maken. Zo zijn in de plannen op het NDSM-terrein in Noord vrijesectorwoningen omgezet naar eeuwigdurende middeldure huur en in Amsterdam Zuidoost is een deel van het sociale en middeldure huur omgezet naar vrijesectorwoningen. Ook werkt de gemeente aan structurele versimpeling en verbetering van de werkwijze, zoals in het Woningbouwplan beschreven. In de kern moeten bouwplannen goed en tegelijkertijd uitvoerbaar zijn.

Nieuwe maatregelen: Amsterdam bekijkt de grondprijzen

De gemeente wil in transformatieprojecten de eerder afgesproken grondprijzen in contracten op een later moment opnieuw tegen het licht houden. Dit is gunstig voor de ontwikkelende partij omdat dit kan leiden tot lagere grondprijzen. Naast deze tijdelijke crisismaatregel onderzoekt de gemeente in overleg met marktpartijen of andere systeemaanpassingen een verbetering zijn, zoals een alternatieve indexatie van de grondprijzen die beter aansluit op de marktontwikkelingen dan de huidige indexatie die gebaseerd is op de inflatie. Tot slot wordt onderzocht of het later vastleggen van de grondprijzen bij transformatieprojecten kan helpen. Daarnaast zal de gemeente gebruikmaken van de Startbouwimpuls vanuit de nationale overheid, die extra financiële steun biedt aan bouwprojecten die dreigen te worden vertraagd of stopgezet.

Ondertekening Doorbouwakkoord met koepelorganisaties

De gemeente bouwt zelf geen woningen en werkt daarom nauw samen met marktpartijen en woningcorporaties om door te kunnen bouwen. Dit heeft geleid tot het Doorbouwakkoord Amsterdam dat vandaag is ondertekend door de koepelorganisaties NEPROM, IVBN, AFWC, Bouwend Nederland en Vastgoedbelang. Dit akkoord benadrukt de collectieve inzet om woningbouwprojecten te laten doorgaan en de stad betaalbaar, duurzaam en leefbaar te houden.