AMSTERDAM - Het Chinese Nieuwjaar begint op dinsdag 5 februari: het jaar van het Zwijn. Dat vieren we niet alleen in Azië, maar ook gewoon hier zaterdag op de Zeedijk. Amsterdam wenst de Chinese gemeenschap een Gong Xi Fa Cai!

Zwijn? Ja, zwijn. Het jaar van het Zwijn. Want om een jaar naar een dier te noemen, is voor Chinezen gewoon. Ook vieren Chinezen het nieuwe jaar twee weken lang. Nou, dat is nog eens een goed feest. U bent zaterdag welkom om mee te doen. Trouwens: als u (half) Chinese kinderen heeft, of adoptiekinderen, en u wilt hen wat meegeven van de Chinese cultuur, neem dan eens contact op met John Lie. Zie onderaan dit artikel.

Feest der feesten!
Er zijn wel meer verschillen tussen het Chinese en het Westerse Oud en Nieuw. John Lie, secretaris van de Chinese Ondernemersvereniging vertelt: “De Chinese kalender richt zich naar de zon én de maan: Yin en Yang. De dagen en maanden hebben geen namen, maar zijn genummerd van 1 tot 7 en van maand 1 tot en met 12. De datum van het Chinees Nieuwjaar - oftewel het Chinese Lentefeest – wordt bepaald volgens die maankalender. Het nieuwe jaar begint altijd op de tweede nieuwe maan ná de zonnewende van 21 december. En dan is het niet één nacht en een dagje feest, maar 14 dagen lang. En groot feest ook. Chinees Nieuwjaar is voor Chinezen hét feest der feesten.”

Trek in mensen
“In de periode rond Oud en Nieuw worden nieuwe kleren gekocht, schoongemaakt en schulden betaald. Een schone lei dus. Chinezen hebben vakantie en er komt een echte volksverhuizing op gang. Steden lopen leeg en iedereen gaat op bezoek bij familie. Het feest wordt traditioneel gevierd met draken- en leeuwendansen en er worden cadeaus gegeven in rood papier. Volgens legenden leefde er namelijk in het oude China een beest met trek in mensen. Daar moest je dus voor oppassen. Wat hielp was dat het beest niet van herrie en van rood hield. Dus zat er niets anders op dan veel lawaai maken en je huis vol met rood stoppen. Nieuwjaar werd dus gevierd met lekkere harde knallen. Met de reizen van Marco Polo in Azië, kwam vuurwerk ook mee naar het westen.”

Filosofisch zwijn
In de Chinese astrologie staat elk jaar voor een dier. Volgens sommigen heeft dit te maken met Boeddha. De legende vertelt dat als Boeddha de aarde zou verlaten, hij alle dieren wilde zien. Er kwamen er twaalf: een geit, aap, kip, hond, varken/zwijn, rat, buffel, tijger, haas, draak, slang en paard. Als dank benoemde Boeddha elke maand naar een dier. In de westerse kalender ben je een weegschaal, ram of vis. Dat heeft dan te maken met de maand waarin je bent geboren. Alle chinezen die in dit jaar worden geboren, zijn Zwijn. Ja, daar kunnen westerlingen natuurlijk grappen over maken, maar bij Chinezen staat het karakter van het zwijn gelijk aan intelligent, sociaal en filosofisch ingesteld. Helemaal niks mis mee dus.

Chinese Amsterdammers
Vlak voor 1900 begon de Stoomvaartmaatschappij Nederland Chinese zeelieden te werven als goedkope arbeidskrachten. In 1911 brachten Nederlandse schepen de eerste Chinese zeelieden naar de havens van Rotterdam en Amsterdam. Daarmee begon de geschiedenis van de Chinese gemeenschap in Nederland. Amsterdam heeft de oudste Chinese wijk van het Europese vasteland. Rond 1911 was de gemeenschap vooral geconcentreerd rondom een tiental restaurants in de Binnen Bantammerstraat. In 1924 werd het eerste Chinese restaurant in Amsterdam geopend. Kong Hing. De eigenaren van de eethuisjes die toen ontstonden, bestelden ingrediënten bij de zeelieden die op Azië voeren. Sommige dingen werden plaatselijk verkrijgbaar. Op de Geldersekade was bijvoorbeeld een tahoefabriekje dat de lokale restaurants van verse waren kon voorzien. (Bron: chineseondernemers.nl)

Grote porties
Chinees eten was in vergelijking met ander eten goedkoop en voedzaam en je kreeg grote porties. Chinese restaurants in Nederland gingen zich meer richten naar de Hollandse smaak. Want wat de boer niet weet, wat de boer niet eet. De Amsterdamse Chinees was echter zeer gesteld op de oorspronkelijke smaak. De meeste restaurants in Amsterdams Chinatown bleven gerechten bereiden met vertrouwde ingrediënten en volgens de vertrouwde smaak. Na verloop van jaren waren de benodigdheden volop te verkrijgen in de vele winkels rond de Nieuwmarkt. Veel klanten komen dan ook naar zowel de winkels als de restaurants voor hun dagelijkse maal.

Gewoon op de Zeedijk: de Fo Guang Shan He Hua Tempel
In de Chinese buurt bevindt zich aan de Zeedijk 108 - 116 sinds 2000 de Fo Guang Shan He Hua Tempel. De He Hua Tempel is de grootste boeddhistische tempel in Europa die in de traditionele Chinese paleisstijl is gebouwd. Daarvoor werden gebedsdiensten in een woning aan de Rechtboomssloot gehouden.

Zaterdag meevieren?
Chinees Nieuwjaar begint op dinsdag 5 februari 2019. Gelukkig Nieuwjaar, oftewel Gong Xi Fa Cai, zeg je dan. In de Amsterdamse Chinese Nieuwmarktbuurt wordt het nieuwe jaar gevierd op zaterdag 9 februari om 11.30 uur bij de boeddhistische tempel met vuurwerk en de Leeuwendans (want de draak gaat naar Den Haag).