AMSTERDAM - 80 jaar geleden eindigde in Nederland de Tweede Wereldoorlog, die de stad op 4 mei herdenkt. Met Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet, meer dan 60 lokale herdenkingen, de stille tocht en voorstellingen van Theater na de Dam. Op 5 mei komt Amsterdam in beweging en viert van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat Bevrijdingsdag. Er zijn meer dan 100 vrijheidsmaaltijden en u kunt culturele en muziekpodia bezoeken. Ga op ontdekkingstocht langs verleden en toekomst en sluit aan bij een van de vele activiteiten.

Hieronder lichten we enkele activiteiten uit. Bekijk het complete overzicht op 4en5meiamsterdam.nl.

4 mei: stilstaan om slachtoffers van de oorlog te herdenken

Stille tocht en Nationale Dodenherdenking

Doe mee met de bijzondere traditie van de Amsterdamse stille tocht en loop mee naar de Nationale Dodenherdenking op de Dam. Sinds 1946 organiseert het Amsterdams 4 en 5 mei comité een stille tocht waarbij het herdenken van de Amsterdamse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog centraal staat. Op de Dam is een speciaal vak voor de deelnemers, maar je kunt ook naar een van de vele andere herdenkingen in de stad. Dit jaar start de stille tocht op het Museumplein. Iedereen is welkom om mee te lopen. De tocht is ook geschikt voor kinderen.

  • Stille tocht, Museumplein, 17.45 uur

Zie: Nationale Herdenking op de Dam

Open Joodse Huizen - Huizen van Verzet

Sprekende herdenkingen waarbij vertellers, bezoekers en bewoners verhalen delen in huizen waar mensen woonden en werkten tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog.

  • Vanaf 11.00 uur

Zie: Open Joodse Huizen - Huizen van Verzet

De Nieuwe Ooster

Jaarlijks organiseert de gemeente op 4 mei van 10.00 tot 12.00 uur een stille tocht. De herdenking vindt plaats op de gemeentelijke begraafplaats van Amsterdam: De Nieuwe Ooster. Het is een lange, ritmische, rituele wandeling door het voorjaarsgroene en bloeiende gedenkpark. Iedereen is welkom om mee te lopen. Enkele honderden Amsterdammers en nabestaanden staan stil bij 6 monumenten, de (loco)burgemeester voorop. De bijeenkomst heeft een informeel karakter. Diverse organisaties en nabestaanden eren de slachtoffers met bloemen en kransen. Na afloop is er gelegenheid tot napraten bij een kopje koffie.

  • De Nieuwe Ooster
  • 10.00 - 12.00 uur

Nationale Sportherdenking

Sinds 2005 organiseert het Comité Nationale Sportherdenking jaarlijks op 4 mei een kranslegging bij het beeld van Prometheus voor het Olympisch Stadion. Het beeld is daar geplaatst ter nagedachtenis aan de sporters die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord of omgekomen. Voorafgaand aan de kranslegging is er een inhoudelijke bijeenkomst met levensverhalen van sporters in de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar staat de tennissport centraal, precies in het jaar waarin de KNLTB haar 125-jarig jubileum viert. De 257 oorlogsslachtoffers die bekend zijn bij de KNLTB, waaronder Frits Hillel van Hertzfeld, worden herdacht. Frits Hillel van Hertzfeld is het enige Tweede Wereldoorlog-slachtoffer dat door de tennissport zélf is omgekomen.

  • Olympisch Stadion (Move gebouw)
  • 10.30 uur, herdenking start om 13.30 uur

Open Joodse Huizen – Huizen van Verzet: Sara’s Mysteries

Dit is een programma speciaal voor kinderen. Tijdens een live podcastopname van de populaire Zapp-podcast Sara's Mysteries gaat een kind met een vraag over de (oorlogs)geschiedenis van diens familie samen met Sara de Monchy op zoek naar antwoorden. Daarbij worden ze geholpen door Shula Tas, die uitzocht waarom haar Joodse oma op een dag stopte met zingen. Want hoe vraag je je familie naar moeilijke dingen en oorlogsverhalen? En hoe kan je die verhalen zelf weer doorvertellen?

  • Rijksmuseum, Teekenschool
  • 11.00 uur
  • Let op: vooraf registreren via de website van het Rijksmuseum

Atlas van het Museumplein

Tijdens de oorlog vormde het Museumplein, toen het IJsclubterrein, het hart van de Duitse bezetting in Amsterdam. In 1943 werd het terrein afgezet met prikkeldraad en werd het plein verboden terrein voor de burgers van de stad. Bianca Stigter, auteur van het boek Atlas van een bezette stad, Amsterdam 1940-1945 (2019), vertelt over de geschiedenis van het plein en zijn bewoners.

  • Rijksmuseum, Auditorium
  • 14.00 uur

Concert Ed Spanjaard en Laura van der Heijden

Een nooit eerder vertolkt stuk van dirigent en componist Martin Spanjaard. Celliste Laura van der Heijden speelt met familielid Ed Spanjaard (piano) een door haar overgrootvader Martin Spanjaard gecomponeerd kinderliedje en de cellosonate van Henriette Bosmans. Dirigent Martin Spanjaard had tot 1940 een succesvolle carrière en stond 2 keer in het Concertgebouw. Hij werd vermoord in Auschwitz en is daarna zo goed als vergeten. Journalist Harm Ede Botje spreekt met betrokkenen over Martin Spanjaard.

  • Concertgebouw, Koorzaal
  • 15.00 uur

Dodenherdenking Homomonument

Bij het Homomonument worden elk jaar op 4 mei de LHBTI+-slachtoffers uit verleden, heden en toekomst herdacht. Om 19.30 uur start de stille tocht vanaf de toreningang van de Westerkerk aan de Prinsengracht. Om 19.55 uur is de aankomst bij het Homomonument, gevolgd door de 2 minuten stilte om 20.00 uur. Aansluitend wordt het Wilhelmus gezongen, en is het tijd voor sprekers en muzikale omlijsting, gevolgd door kransleggingen en een afsluitend defilé. Van 21.00 tot 22.00 uur is er nog gelegenheid om na te praten in de Westerkerk.

  • Toreningang van de Westerkerk aan de Prinsengracht
  • 19.30 - 22.00 uur

Stille tocht en herdenking Weesp

Om 19.15 uur vertrekt de stille tocht in Weesp vanaf de Synagoge naar het oorlogsmonument aan de Ossenmarkt. De stille tocht wordt begeleid door trommelaars van harmonie de Adelaar. Om 19.25 uur begint de herdenking bij het oorlogsmonument. Het programma bestaat uit muziek door harmonie de Adelaar, zang door Lieke Coenraad (mezzosopraan), een gedicht door Corry Alberts en een toespraak van Kees Nelis. Om 19.59 uur wordt de Taptoe geblazen door Guido Former. Aansluitend is er vanaf 20.45 uur een herdenkingsbijeenkomst in de Grote- of Laurenskerk aan de Nieuwstraat. Het thema van de bijeenkomst is goed en fout (in de oorlog).

  • Nieuwstraat 3, Weesp
  • 19.15 uur

Theater na de Dam

Elk jaar spelen diverse voorstellingen die ieder op hun eigen manier betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog.

Zie: Theater Na de Dam

  • Diverse theaters in de stad
  • 21.00 uur

Openbare verlichting 2 minuten aan

Van oudsher doet de gemeente Amsterdam tijdens de 2 minuten stilte bij de Nationale Dodenherdenking op 4 mei in Amsterdam de openbare verlichting 2 minuten aan. Om 20.02 uur wordt de verlichting weer uitgeschakeld. Ook in Weesp gaat de verlichting 2 minuten aan.

Parkeren

U kunt op 4 mei niet parkeren in de parkeergarages Bijenkorf en Rokin. Kijk voor de actuele parkeer- en verkeerssituatie in Amsterdam op Parkeren.

5 mei: vrijheid vieren in verbondenheid

ZO is Vrij Bevrijdingsfestival

In de nacht van 4 op 5 mei wordt een fakkel met het vrijheidsvuur door een Amsterdamse estafette-loopgroep vanuit Wageningen naar Amsterdam Zuidoost gebracht. ’s Ochtends, tijdens het vrijheidsontbijt, wordt ZO is Vrij Bevrijdingsfestival geopend met de ontsteking van het grote Amsterdamse Vrijheidsvuur. Dit Bevrijdingsfestival viert 80 jaar vrijheid met muziek, kunst en gemeenschapsactiviteiten. Het Anton de Komplein wordt een levendige ontmoetingsplek met artiesten zoals Sarah-Jane & The Black Excellence Band en Bryan B. Ook is er een expositie over Anton de Kom.

  • Anton de Komplein
  • Start in de ochtend met een vrijheidsontbijt en loopt de hele dag door

Bevrijdingsfestival Het Vrije Westen

Kom dansen, vieren en genieten in het Westerpark op Bevrijdingsfestival Het Vrije Westen, met een veelzijdig programma vol live muziek, dj’s en inspirerende performances. Vrij toegankelijk voor iedereen.

  • Westerpark
  • 12.00 - 23.00 uur

Vrijheidsmaaltijd Westerkerk

Ruim 300 mensen worden door maatschappelijke organisaties uitgenodigd om aan te schuiven tijdens een vrijheidsmaaltijd in de Westerkerk. De foto's op grote schermen van Cas Oorthuys, verzetsman en fotograaf van De Ondergedoken Camera, bieden de context voor de gesprekken aan tafel. Na afloop van de maaltijd wordt de monoloog Männerbund van Lars Brinkman opgevoerd als onderdeel van Theater na de Dam.

  • Westerkerk
  • 11.00 - 15.00 uur

Open Joodse huizen - Huizen van Verzet: Verzet en verraad in fotohandel Lux: Richard Voitus van Hamme

Richard Voitus van Hamme, filiaalhouder van Fotohandel Lux, was zeer actief in het verzet. In 1942 deed de politie na een tip een inval. Voitus van Hamme werd gearresteerd en op de Waalsdorpervlakte gefusilleerd. Journalist en historicus Peter Beukema vertelt.

  • Huize Lydia, Roelof Hartplein 2B
  • 11.00 uur

Free Press Unlimited

Free Press Unlimited werkt aan het beschermen van persvrijheid over de hele wereld en opent op 5 mei de deuren om die vrijheid samen te vieren. Hoe is die vrijheid bevochten in Nederland? Hoe zou ons land eruitzien zonder, en hoe gaat het met de persvrijheid in de rest van de wereld? Er is voor iedereen iets te doen. Voor kinderen die altijd al hebben willen weten wat een journalist eigenlijk doet, is er een workshop Verslaggevers in de dop. Jongeren met kritische vragen over betrouwbaar nieuws en censuur zijn welkom bij een workshop in samenwerking met de Nederlandse UNESCO Jongerencommissie. En iedereen die altijd al een goed opiniestuk heeft in willen sturen bij de krant kan terecht bij de workshop opinie schrijven van Arend Hulshof. Bij de vrijheidsmaaltijd kunt u samen eten en een van de democratische vrijheden die vaak voor lief worden genomen vieren: persvrijheid.

  • Weesperstraat 3
  • 12.00 - 16.30 uur

Nachtresidenten

Op diverse podia brengen Nachtresidenten Freek de Jonge, Joost van Bellen, Babeth Fonchie Fitchind, Naaz, Lev Avitan en Sarah Ben Messaoud hun uitingen over het thema vrijheid en grondrechten ten gehore.

Programma

Het hele programma is te vinden op 4en5meiamsterdam.nl.