AMSTERDAM - Het college van B en W heeft vandaag de Voorjaarsnota 2023 gepresenteerd, waarin voor de komende jaren een groot aantal investeringen in de stad wordt aangekondigd. Amsterdam groeit en is volop in ontwikkeling. Naast woningen zijn ook goede verbindingen nodig, in de buurt en tussen bewoners van bestaande en nieuwe wijken. Het college maakt die groei mogelijk door te investeren in bereikbaarheid, duurzaamheid en infrastructuur, zoals beter openbaar vervoer en een fietsbrug over het IJ. Maar ook met investeringen – verspreid over de stad – in ontwikkeling, opvang, kunst-, cultuur- en sportvoorzieningen, en in hulp en ondersteuning aan Amsterdamse gezinnen.

Wethouder Financiën Hester van Buren: "Deze Voorjaarsnota staat in het teken van verbinding: we verbinden de stad en Amsterdammers door te investeren in bereikbaarheid, openbaar vervoer en infrastructuur. Ook verbinden we Amsterdammers met elkaar door extra in te zetten op voldoende aanbod van onderwijs, sport, kunst en cultuur en buurtvoorzieningen. Dat doen we op plekken verspreid door de stad, met vooral oog voor de kwetsbare wijken. In deze financieel moeilijke tijden schuiven we keuzes niet voor ons uit en zijn we eerlijk over wat wel en niet kan. Het college wil daar zorgvuldig in zijn, op basis van wat we zien en horen in de stad, maar ook op basis van wat de stad in de toekomst nodig heeft."

Incidentele maatregelen


Dankzij het positieve rekeningresultaat uit 2022 is het mogelijk een aantal grote knelpunten nu al aan te pakken, waaronder het openbaar vervoer, de wooncrisis en de jeugdzorg. Veel Amsterdammers zijn sterk afhankelijk van het openbaar vervoer. Het openbaar vervoer verbindt mensen en verbindt de stad, maar er zijn grote tekorten bij het GVB. Om het openbaar vervoer op peil te houden in 2024, waar afname met name buiten de ring en boven het IJ dreigde, wordt 7,5 miljoen euro uitgetrokken.

Niet alleen de stad heeft goede verbindingen nodig, maar ook de regio. Een goede infrastructuur is een randvoorwaarde voor de bouw van 325.000 woningen in de regio en om Amsterdammers te vervoeren die in de regio werken. Daarom draagt Amsterdam 600 miljoen euro bij aan de 'schaalspronginvesteringen' van in totaal 5,5 miljard euro, voor het Zuidasdok, het doortrekken van de Noord/Zuidlijn naar Schiphol en het sluiten van de metroringlijn. Het college reserveert 300 miljoen euro voor deze investeringen. Hiervoor wordt gespaard binnen het Vereveningsfonds en een deel van de opgebouwde reserve voor Zuidasdok en erfpacht ingezet.

Voor de aanpak van de wooncrisis trekt het college 10 miljoen euro uit. De Amsterdamse Aanpak Volkshuisvesting moet ervoor zorgen dat er meer woningen beschikbaar komen en ze ook betaalbaarder worden. Inzet is om de doorstroming te bevorderen, leegstand aan te pakken en verkoop van sociale huurwoningen zoveel mogelijk tegen te gaan. Daarnaast investeert het college in de verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed.

Het Rijk bezuinigt fors op de jeugdzorg, maar minder dan was voorgenomen. Het college wil kwetsbare kinderen snel hulp bieden. Om tegemoet te komen aan het stijgende beroep dat wordt gedaan op de jeugdhulp investeert Amsterdam daarom structureel 4 miljoen euro, en daarnaast nog eens 10 miljoen euro incidenteel, om wachtlijsten terug te dringen en de kinderen die het hardste hulp nodig hebben eerder te kunnen helpen.

Het college ziet intimidatie en geweld tegen LHBTIQ+ Amsterdammers toenemen. Amsterdam is een vrije stad waar elke Amsterdammer zich veilig moet voelen, en daarom trekt het college geld uit om intimidatie, discriminatie en geweld tegen LHBTIQ+ Amsterdammers te bestrijden. Daarnaast gaat er extra geld naar de ROSA-aanpak, die er op is gericht om seksuele intimidatie en seksueel geweld in de stad tegen te gaan, zowel op straat als online.

Bezoekers zijn en blijven welkom in de stad, maar dat mag niet ten koste gaan van de leefbaarheid. De toeristenbelasting gaat omhoog, zodat bezoekers meer meebetalen aan de opgaven van de stad. De aanpak Binnenstad zet al in op een schoner centrum. Het college kiest ervoor om ook extra te investeren in andere gebieden waar dat nodig is. Zo wordt er extra ingezet op reiniging in Zuidoost, Nieuw-West en Noord. Ook gaat er 2 miljoen euro extra naar de kwaliteit van de openbare ruimte in Noord.

Investeren voor de toekomst


Het college kijkt niet alleen naar het lopende jaar, zoals bij de Voorjaarsnota gebruikelijk is, maar ook verder vooruit. Stadsdeel Noord groeit enorm. Om Noord en de rest van de stad ook in de toekomst goed op elkaar aan te sluiten is een vaste brug over het IJ van groot belang. Daarom wordt alvast 100 miljoen euro gereserveerd voor de aanleg van een oostelijke fietsbrug. Voor de aanleg van de brug is zo'n 300 miljoen euro nodig. De Vervoerregio Amsterdam heeft hiervoor al 75 miljoen euro gereserveerd. De gemeente gaat met andere partners in gesprek om het resterende bedrag te financieren.

In Zuidoost wordt 57 miljoen euro extra geïnvesteerd in de Smart Mobility Hub bij de Johan Cruijff Arena. De mobiliteitshub krijgt op het dak een sportpark en in het gebouw komen verschillende parkeer- en oplaadmogelijkheden voor elektrische auto's, deelscooters en fietsen, ruimte voor touringcars en taxistandplaatsen. Op de begane grond komen maatschappelijke en commerciële voorzieningen, zoals opvang voor de winterkouderegeling en onder andere winkels en horeca. De Smart Mobility Hub zorgt samen met de nieuw te bouwen stadswijk De Nieuwe Kern voor een betere sociale en fysieke verbinding tussen Zuidoost en de rest van de stad.

Het college wil Amsterdammers met elkaar verbinden door te investeren in sport, onderwijs en kunst en cultuur. In totaal wordt er 496 miljoen euro uitgegeven aan bestaande en nieuwe maatschappelijke voorzieningen en verduurzaming. Het Flevoparkbad in Oost wordt uitgebreid met een nieuw 25 meterbad en een doelgroepenbad. Naast de verduurzaming van de buitenbaan van de Jaap Edenbaan is er nu ook geld vrijgemaakt voor een nieuwe ijshal. Voor de bouw van de nieuwe bibliotheek in Zuidoost (OBA Next), een extra zaal voor podiumkunsten en repetities in Zuidoost, de bouw van het Slavernijmuseum en renovatie van het Slavernijmonument, en het nieuwe theater de Meervaart in Nieuw-West is ook geld gereserveerd.

Niet alles kan

Omdat de financiële vooruitzichten zorgelijk zijn en de schuld niet te hoog mag oplopen, zijn er ook investeringen geannuleerd. De bouw van de zwembaden Zuidwestflank en Strandeiland wordt uitgesteld. Voor de Sporthallen Zuid is voor vervangende nieuwbouw gekozen en niet voor een gestapeld gebouw op een nieuwe plek. Hierdoor komen er ook geen 500 woningen in woonbuurt Verdi. De tweede schaatshal bij de Jaap Edenbaan, Sporthallen Strandvliet, een bijdrage aan de renovatie en uitbreiding van Paradiso en de nieuwbouw van het Bijlmerpark Theater gaan niet door. Wel wordt het Bijlmerpark Theater gerenoveerd en verduurzaamd. Met de gemaakte keuzes binnen de grote projecten voorkomt het college hogere structurele lasten en schulden.

Schuld

Amsterdam staat voor grote opgaven en dit vraagt om grote investeringen. Tegelijkertijd houdt het college oog voor een verantwoorde schuldontwikkeling. Het college wil de standaardschuld loskoppelen van de erfpachtschuld, zodat beide apart worden beheerst. De schuld die door erfpacht ontstaat, wordt beheerst door een deel van de opbrengsten uit erfpacht te sparen. Dit geeft ruimte om de standaardschuld te laten stijgen. Dit gebeurt binnen de kaders die de provincie hanteert en die onze belangrijkste financiers wenselijk vinden. Zo kan het college voor de stad blijven doen wat nodig is.

Rijk

Ongeveer de helft van de gemeentelijke inkomsten komen van het Rijk via de gemeentefondsuitkering. Deze uitkering groeit voor de gemeente niet meer mee met de rijksuitgaven, waardoor ze op termijn sterk afneemt. Het structurele tekort dat hierdoor ontstaat, het zogeheten 'ravijn', is bij de Begroting 2023 ingeschat op 90 miljoen euro en wordt dieper. Dit komt door de maatregelen van het Kabinet, waardoor gemeenten vanaf 2026 een structureel tekort van jaarlijks 3 miljard euro overhouden. Hierdoor, en door stijgende rente en inflatie, loopt het structurele tekort op de gemeentelijke begroting verder op. Het college maakt zich hier zorgen over en bereidt zich er daarom met de bestuursopdracht 'inzicht in beleid, geld en keuzes' op voor om bij te kunnen sturen.

Algemene Reserve


De algemene reserve is er om eventuele tegenslagen op te vangen, zoals tijdens corona. Het herstelplan dat hiervoor in werking is gesteld zorgt ervoor dat de algemene reserve in 2024 weer op het oude niveau is.

Raadsbehandeling


De Voorjaarsnota 2023 zal op 19 en 20 juli worden behandeld in de gemeenteraad, en daarvoor in de verschillende commissies. De Voorjaarsnota 2023 en de publieksvriendelijke versie vindt u op: www.amsterdam.nl/voorjaarsnota