AMSTERDAM - De Amsterdamse metro bestaat 45 jaar. Op 14 oktober 1977 reed de eerste metro van station Weesperplein naar Holendrecht. Bewoners van Zuidoost kregen hiermee een snelle verbinding met de binnenstad. Een reis terug in de geschiedenis.

De eerste bewoners woonden inmiddels 9 jaar in de Bijlmermeer. Zij waren in de beginjaren afhankelijk van de bus om in het centrum te komen. Het ontbreken van snel openbaar vervoer was dan ook een vaak gehoorde klacht. Vanaf de feestelijke eerste rit was Zuidoost voortaan goed aangesloten op de rest van de stad. Nieuwsgierige Amsterdammers mochten in het weekend erna de metro gratis proberen.

Ondergronds traject

De bouw van de metro ging gepaard met het slopen van delen van de binnenstad. Iets waar veel mensen het niet mee eens waren. De Amsterdamse metro kwam er dan ook niet zonder slag of stoot. De hevige rellen in de Nieuwmarktbuurt tegen de aanleg van de metro hielden de stad lang bezig. Het stuk tussen het Weesperplein en het Centraal Station zou pas in 1980 opengaan. Toen het ondergrondse traject eenmaal voltooid was, besloot men voorlopig geen nieuwe plannen te maken voor uitbreiding van het net. Zelfs het woord ‘metro’ werd het liefst gemeden. Na de komst van de sneltram naar Amstelveen werd de metro pas weer in 1997 uitgebreid met de ringlijn.

Foto: H.R. Binckhorst

Bij toeval

Metrobestuurder van het eerste uur, Jan Leffelaar, kreeg van de rellen weinig mee. Hij vertelt: “Ik was daar helemaal niet mee bezig. Ik was 22 toen ik bij de metro begon. En dat was nog eens bij toeval. Ik wilde eigenlijk bij de afdeling Sport aan de slag, omdat ik in Noord een aantal jongens kende die op de sportvelden en in de hallen werkten. Toen ik ging solliciteren bij de gemeente, zei een aardige meneer tegen mij: ‘Je kunt ook een opleiding volgen tot metrobestuurder’. Ik wist nog helemaal niks van de metro. Nou dat leek me wel wat. Vanaf mei 1977 volgde ik de opleiding. Ik was er dus meteen al vanaf de eerste dag bij.” Leffelaar zou ruim 44 jaar bij de metro blijven. De eerste 12 jaar als bestuurder, de rest van de tijd als opleider en instructeur. Hij heeft in die jaren heel wat mensen opgeleid. Zelf zegt hij: “Ik had een van de mooiste banen van de stad. Ik heb mijn mensen zien opgroeien en doorgroeien naar andere plekken, zoals de verkeersleiding.”

Een groeiende stad

Wie 44 jaar op de metro zit, heeft de stad zien veranderen. Leffelaar: “De stad is de hoogte in geschoten. Kijk alleen maar naar al die kantoorgebouwen in de buurt van het Amstelstation. Ik heb het allemaal gebouwd zien worden. In het begin was de Bijlmer nog heel kaal, helemaal niet zo levendig als nu. De stad is echt veranderd. Ik denk daar nog wel eens aan als ik vanaf Noord de Noord/Zuidlijn neem naar de Albert Cuyp. Toen ik klein was, stonden in Noord nog allemaal boerderijen. Dat er nu een metro zou rijden, had ik als klein jochie niet kunnen bedenken.”