Stel je voor: het is midden in de nacht en je wordt wakker van een dreunende wind. Bomen buigen, ramen trillen en in de verte klinkt een sirene. Wat eerst nog een verre storm leek, staat nu letterlijk op je dak. Super typhoons zijn geen verre natuurrampen meer. Ze raken dorpen, steden en levens. Steeds vaker en met steeds meer kracht. Hoe ontstaat het, waarom worden ze sterker en wat doen we om onszelf te beschermen?

Wat maakt een storm tot een super typhoon?

De stormen ontstaan alleen onder specifieke omstandigheden: warm zeewater van minstens 26,5°C tot op 50 meter diepte, weinig windschering en voldoende afstand tot de evenaar zodat de aarde kan 'meedraaien' via het Corioliseffect.

De energiebron van een typhoon is waterdamp die condenseert en gigantisch veel warmte vrijgeeft. Een gemiddelde typhoon genereert elke dag de energie van 40.000 waterstofbommen. Geen wonder dat stormen als Super Typhoon Ragasa in 2025, met windsnelheden van 270 km/u, zulke verwoestingen kunnen aanrichten. Ragasa, lokaal bekend als Nando, bracht enorme schade teweeg in de Filipijnen en zorgde voor massale evacuaties.

Hoe klimaatverandering stormen versterkt

De wetenschap is helder: warmere oceanen leiden tot sterkere stormen. Onderzoeken uit 2025 wijzen uit dat de kans op extreme typhoons, zoals Odette (Rai), meer dan verdubbeld is door menselijk handelen. Oceaantemperaturen in de noordwestelijke Stille Oceaan zijn de afgelopen decennia met 10% gestegen. En hoe warmer het water, hoe meer energie beschikbaar is voor cyclonen om zich razendsnel te ontwikkelen.

Modellen voorspellen dat typhoons tegen 2100 gemiddeld 14% krachtiger worden. In een worst-case scenario (SSP5-8.5) zou de windsnelheid zelfs met 37% kunnen stijgen. La Niña- achtige omstandigheden maken het nog intenser: meer activiteit, meer schade. Gelukkig verbeteren de voorspellingen ook. NASA’s TROPICS satellieten bieden sinds kort een veel snellere monitoring. En AI-modellen, zoals Pangu en AIFS, blijken nauwkeuriger dan de klassieke methodes. Maar ook die technologie moet het afleggen tegen de brute kracht van de natuur.

De prijs van verwoesting

Typhoons brengen niet alleen wind en regen, maar ook miljarden aan schade. In 2024 werd meer dan $ 20 miljard verloren, terwijl slechts $2-3 miljard verzekerd was. Typhoon Yagi kostte alleen al $ 15 miljard. De bescherming is dus mager, zeker in kwetsbare gebieden. In de Filipijnen vielen in 2024 bij zes typhoons meer dan 170 doden, werden 16.000 huizen verwoest en liepen de verliezen op tot ₱22 miljard. Ter vergelijking: Haiyan (2013) kostte 6.300 levens.

Verzekeraars constateren een oplopend aantal claims, terwijl talloze mensen helemaal geen verzekering hebben afgesloten. Na Typhoon Mangkhut (2018) kwam 74% van de HK$ 3,1 miljard aan schadeclaims uit eigendomsverlies. Een probleem dat niet alleen geld kost, maar ook mensen langdurig uit hun huis, werk of ritme haalt.

Niet meteen een directe vergelijking, maar in de online casinowereld daar draait ook alles om risico, bescherming en inschatting. TonyBet spelers investeren namelijk op basis van hun kansen, net zoals overheden en bewoners keuzes maken over evacuaties en infrastructuur. In beide gevallen is informatie cruciaal. Het verschil? In de echte wereld zijn de gevolgen veel schrijnender.

Blijven we de storm voor?

De komende jaren zullen bepalend zijn. Wetenschappers verwachten dat we tussen 2025 en 2029 recordtemperaturen zien, met grote kans dat de opwarming tijdelijk boven de 1,5°C uitstijgt. Dat betekent zwaardere stormen, vaker en onverwachter. Maar het betekent ook een kans: om te investeren in technologische systemen en vooral in mensen.