AMSTERDAM(SCHIPHOL) - Tijdens een meerdaagse zitting bij de rechtbank op Schiphol staan acht verdachten terecht voor het medeplegen van langdurige en grootschalige handel in illegale geneesmiddelen - waaronder verslavende pillen als oxycodon - en anabolen. Daarmee hebben de verdachten volgens het OM in de periode januari 2017 tot oktober 2021 miljoenen euro’s verdiend, een deel daarvan via cryptovaluta. Het OM vindt daarom ook bewezen dat de acht zich schuldig maakten aan witwassen. Het OM eist tegen zes verdachten gevangenisstraffen van 45, 33, 22 en 16 maanden en tegen twee verdachten werkstraffen van 180 en 240 uur. De officier: ‘’Het gaat hier om grof geld verdienen en over spelen met iemands gezondheid. En het voeden van verslavingen aan een sterk en ‘mooi’ lichaam, aan pijnstilling, of aan slaapmedicatie om slapeloosheid te bestrijden.’’

Start onderzoek

Het onderzoek van de FIOD start in mei 2019 na een melding van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en verkregen criminele inlichtingen. Via de Douane op Schiphol stuit de FIOD op recente zendingen grondstoffen en twee machines, waarmee anabolen en geneesmiddelen kunnen worden bereid. Een geplaatste gps-tracker in twee machines, om het afleveradres in beeld te krijgen, leverde helaas niets op. Het pand waar het laatste signaal werd opgevangen was leeg en stond te huur.

Pseudokoop

Afgeschermde informatie over webshops van de verdachten, waar de illegale medicijnen werden aangeboden, in combinatie met afgeluisterde gesprekken, deed FIOD en OM besluiten over te gaan tot pseudokoop: de opsporingsdienst deed zich voor als koper en betaalde met bitcoins. Op de verpakkingen van de geleverde medicijnen werden vervolgens vingerafdrukken aangetroffen van één van de verdachten. Tegelijkertijd komt in een onderzoek naar drugschemicaliën, elders in Nederland, belastende informatie naar voren. Wanneer de FIOD een observatieteam inzet, zien zij een persoon die postbussen leegt. Een gps-tracker onder zijn auto laat bezoeken zien aan andere betrokkenen in het dossier. De volgende pseudokoop, ditmaal via contante betaling via een postbus in Spijkenisse, leverde genoeg bewijs op voor doorzoeking en aanhouding.

Acht verdachten

Dat leidt in oktober 2021 tot de actiedag. De FIOD verricht dan in verschillende gemeenten in Zuid-Holland doorzoekingen in woningen en bedrijfspanden van de verdachten: drie broers, mannen van nu 44 jaar uit Rotterdam, 41 jaar uit Hoeksche Waard en 47 jaar uit Spijkenisse. Er werd beslag gelegd op machines voor de productie van anabolen, handelsvoorraden geneesmiddelen, luxe voer- en vaartuigen, contant geld en cryptovaluta. De illegale koopwaar werd in beslag genomen en de webshops werden uit de lucht gehaald. Op basis van vervolgonderzoek aan inbeslaggenomen gegevensdragers kwamen nieuwe spelers in beeld, dan wel hun precieze rol in het geheel: een man van nu 54 jaar uit Rotterdam (het OM ziet hem als koerier) en een man van inmiddels 53 jaar uit Alphen aan den Rijn (hij stelde o.a. zijn bedrijfspanden ter beschikking). Zij hebben samen met de drie broers enige tijd in voorarrest gezeten. Drie andere verdachten (een nu 41-jarige vrouw uit Voorburg, een man van inmiddels 53 jaar uit Zoetermeer en een nu 35-jarige vrouw uit Hoeksche Waard) hebben niet in voorlopige hechtenis gezeten.

Webshops

De verdachten blijken een grootschalige handel te hebben opgezet in geneesmiddelen, waarmee ze flinke inkomsten genereerden. Ze beheerden professioneel uitziende webshops, met een aanbod van tientallen verschillende anabolen en geneesmiddelen, zoals oxycodon, diazepam en oxazepam. Op de sites stond vermeld dat alle aangeboden geneesmiddelen zonder doktersrecept verkrijgbaar zijn. Maar in werkelijkheid ging het om (verslavingsgevoelige) pillen die juist alléén op doktersrecept te verkrijgen zijn en die stoffen bevatten die genoemd staan op lijst I of II van de Opiumwet. De betalingen verliepen via cryptovaluta, cash of giraal via (buitenlandse) bankrekeningen. De eerder zoekgeraakte tracker werd teruggevonden in een kantoor dat één van de drie broers huurde van hun oom, de medeverdachte uit Zoetermeer.

Achter de voordeur

De officier van justitie ter zitting: ‘’Een rode draad in dit onderzoek is het gevaar voor de volksgezondheid. Er is immers niets bekend over productie, dosering en omstandigheden waaronder deze stoffen en geneesmiddelen bewaard zijn. Ik wil wijzen op de gevaren van het verhandelde middel oxycodon, een middel met een hogere straatwaarde dan heroïne en extreem verslavend. Gebruik moet plaatsvinden onder strenge controle van aan arts, maar deze verdachten stelden het illegaal ter beschikking aan mensen die ervan afhankelijke waren of werden. Buiten zicht van artsen. Gevaarlijk en onwenselijk. We weten niet wat er achter hun gebruik schuilgaat, wellicht ernstige ziektes die op die manier niet goed worden behandeld. Het is het onzichtbare leed achter voordeuren waar hulpverleners en professionals buiten spel staan.’’

Strafbare feiten

Grootschalige handel in producten, die naar uiterlijk vorm worden gepresenteerd als medicijnen en die werkzame stoffen bevatten, is strafbaar. Er zijn zelfs geneesmiddelen bij de verdachten aangetroffen waarvoor geen handelsvergunning is verleend voor de Nederlandse markt of die een hoeveelheid werkzame bestanddelen bevatten die in Nederland niet is toegelaten. Daarnaast wordt alle verdachten witwassen verweten. De verdachten ontvingen een uitkering of zaten in de schuldsanering, maar maakten ondertussen reisjes en verdienden geld waarover geen belasting werd betaald. ‘’Wat zo fnuikend is aan grof verdienen met criminaliteit is het beeld dat afstraalt op de rest van de samenleving, dat gewoon werken en je steentje bijdragen iets voor losers is. Maar het tegendeel is waar. Wél genieten van uitkeringen en toeslagen maar de pot waaruit die worden betaald niet mede vullen is niets minder dan asociaal’’, aldus de officier.

Forse eisen

Het OM vindt medeplegen van handel in illegale geneesmiddelen en anabolen bewezen, alsmede witwassen. Het OM eist tegen zes verdachten gevangenisstraffen van 45, 33, 22 en 16 maanden en tegen twee verdachten werkstraffen van 180 en 240 uur. De officier: ‘’Er is geen reden om zaken van calculerende handelaren in illegale geneesmiddelen anders te behandelen dan zaken waarin harddrugs worden verkocht. In beide gevallen worden immers producten verhandeld die bijzonder gevaarlijk zijn voor de volksgezondheid. Mensen afhankelijk maken en grote illegale winsten maken laten een ondergrondse wereld zien die verre van onschuldig is. Bovendien zien we in deze zaak verdachten die een hoge mate van autonomie hebben bij het maken van de keuze tot het plegen deze feiten. Dag in dag uit konden ze stoppen, maar ze kiezen er elke bestelling weer voor om er mee door te gaan. Niemand dwong ze hiertoe, winst was het enige motief. Het is vreemd dat straatdealers of koeriers, die die autonomie veel minder ervaren of hebben, zonder blikken of blozen forse gevangenisstraffen krijgen opgelegd, en dat dat voor deze verdachten niet passend zou zijn.’’

Gezondheidsrisico's

Met online bestellen van medicijnen en spierversterkers riskeert de gebruiker grote gezondheidsrisico’s. Er is geen controle op de samenstelling en werking ervan, en er is geen zicht op de combinatie met andere medicijnen. Een onjuiste dosering kan verslavend, gevaarlijk of zelfs levensbedreigend zijn. Verontreinigde pillen of nepmedicatie kunnen leiden tot orgaanschade. De Inspectie voor de Gezondheidszorg benadrukt niet voor niets om medicijnen alleen te gebruiken in overleg met een arts en deze af te nemen bij een erkende apotheek.

De rechtbank doet naar verwachting half augustus uitspraak